Na primjeru Zavoda za nuklearnu medicinu (ZZNM) Kliničkog centra u Banjoj Luci ukratko ćemo opisati organizaciju i mogućnosti jednog bolničkog informacionog sistema.

ZZNM je jedina ustanova ovog tipa u RS, koja svake godine usluži više od 20 000 pacijenata. Velike gužve i stalno prisutan trend povećanja broja pacijenata, nametnuli su potrebu za informatizacijom ovog zavoda.

U saradnji sa zaposlenima u ZZNM i uz pomoć i podršku načelnice prof dr Zvezdane Rajkovača, firma MEDIsoft je uspješno razvila cjelokupno softversko i hardversko rješenje. Nakon perioda testiranja, informacioni sistem (IS) je pušten u rad u aprilu 2007. godine.

Imajući u vidu, razlike u starosnoj dobi i nivou obrazovanja meÄ‘u zaposlenima u ZZNM, prilikom izrade informacionog velika pažnja je posvećena jednostavnosti upotrebe i standardima ergonomičnosti (ISO 9241), tako da korisnici bez prethodnog informatičkog obrazovanja nisu imali većih poteškoća prilikom prelaska na novi sistem rada.

IS-om je obuhvaćeno cjelokupno poslovanje ZZNM. Sa 30-tak umreženih računara i centralnim računarom - serverom pokrivene su sve radne procedure u Zavodu. Sva postojeća medicinska aparatura je uspješno povezana sa računarima i predstavlja sastavni dio ovog informacionog sistema.

Formirana je baza podataka, u koju se pohranjuju svi relevantni podaci - elektronski karton pacijenata, ambulantni, kontrolni i ultrazvučni pregledi, scintigrami, punkcije štitne žlijezde, otpusne liste, laboratorijske analize, terapijski protokoli, itd. Automatizovana je procedura zakazivanja pregleda i kreiranje liste čekanja za dijanostičke procedure.

Kompletno je pokrivena procedura rada radiohemijske (RH) laboratorije. Prilikom ambulantnog pregleda, ljekar direktno iz ordinacije šalje elektronsku uputnicu RH analize u ambulantu za vaÄ‘enje krvi. Tu se uzorci za potrebne analize automatski svrstavaju po listama prilagoÄ‘enim radu analizatora u RH laboratoriji. Radiohemijski tehničari preuzimaju uzorke i nakon završene analize podaci unose u bazu podataka, pri čemu je forma za unos prilagoÄ‘ena izlaznom formatu svakog ureÄ‘aja - analizatora. Nakon unosa, vrijednosti RH analiza se automatski razvrstavaju u pojedinačne kartone pacijenata i porede sa referentnim vrijednostima, a biohemičaru je ostavljena mogućnost da pregleda i potvrdi rezultate, ili ponovi analizu.

Štampanje nalaza, rezultata laboratorijskih analiza i otpusnih lista je automatizovano i maksimalno pojednostavljeno.

Ovim informacionim sistemom je pokriven i knjigovodstveni segment poslovanja. Potpuno je automatizovan proces fakturisanja pruženih usluga (prema pacijentima kao i prema fondu zdravstvenog osiguranja), te formiranja dnevnih, semičnih, mjesečnih i godišnjih izvještaja.

Nakon otvaranja centralne laboratorije za neonatalni skrining fenilketonurije i neonatalnog TSH za područje RS, u sklopu ZZNM, postojeći IS je proširen, čime je ubrzana i olakšana procedura skupljanja i obrade uzoraka.

Sigurnost IS-a je na visokom nivou, što je postignuto kroz pristupne šifre i precizno definisana ovlaštenja svakog korisnika.

Za izradu informacionog sistema ZZNM upotrebljeni su "Open Source" razvojni alati i na taj način izbjegnuti veliki troškovi licenciranja softvera. Kompatibilan je sa Windows, Linux i MacOS operativnim sistemima. Organizovan je po principu modula, koji se lako mogu dodavati i modifikovati, tako da je postupak izmjene i dogradnje cjelokupnog sistema u velikoj mjeri pojednostavljen.

Kreiran je za potrebe ZZNM, ali je predviÄ‘ena mogućnost njegove kasnije integracije u jedinstveni IS KC Banja Luka. Savremna baza podataka, velikog kapaciteta (podaci za desetine miliona pacijenata), omogućava da se na postojeći IS poveže nekoliko hiljada računara, što predstavlja kvalitetnu osnovu za budući razvoj.

Pozitivni efekti informatizacije ZZNM vidljivi su već nakon tri mjeseca. Došlo je do značajnog povećanja kvaliteta usluga: skraćeno je vrijeme čekanja nalaza za više od 70%, ubrzana je administrativna obrada pacijenata, praktično je isključena mogućnost da se karton ili nalazi "izgube".

Ljekarima koji su zaposleni u ZZNM je olakšan rad. Oni sada imaju mogućnost da jednim klikom miša pristupe kartonu pacijenta i steknu uvid u svu njegovu medicinsku dokumentaciju.

Podaci u bazi podataka su maksimalno diferencirani, pa imaju veliku upotrebnu vrijednost za statističke analize i naučno-istraživački rad.

Ovakvi primjeri nam pokazuju da se, uprkos skromnim materijalnim resursima, uz pomoć pristupačnih informacionih tehnologija i odgovarajućeg stručnog kadra mogu postići značajni rezultati u unapređenju zdravstvene djelatnosti.

(izvod iz teksta objavljenog u časopisu medici.com, broj 22, avgust 2007.)